Ocak ayı çiçekleri araştırmasında karşıma karanfil ve kardelen çıkıyor. Bu yazıda kardelen ile ilgili ilginç bilgiler derlemeye çalıştım. Bu vesileyle Ocak ayında doğanlar için şahane bir yıl dilerim, doğum gününüz kutlu olsun.
Galanthus / Kardelen Hakkında
Bahçemizde en erken çiçeklenen türlerden biri olan kardelen veya Latince adıyla Galanthus, kış sonu ve ilkbahar başında, toprak hala kar ile örtülüyken kendini gösterir. Mevsim değişikliklerine göre çok daha erken bir mevsimde çiçek açması da mümkündür.
Anneannemin bahçesi, kardelenlerle ilk kez tanıştığım yer benim için. Kayıtlarıma göre 2023 yılının Ocak ayında çiçek açmaya başladılar.
Kardelen’in en yaygın bulunan türünün Latincesi Galanthus nivalis. Avrupa ve Güneybatı Asya, bitkimizin doğal yaşam alanı. Tür adındaki ‘Galanthus’: Süt çiçeği ve ‘nivalis’: kar anlamına geliyor diyebiliriz. Süt gibi bembeyaz renginden yola çıkarak yapılan bir adlandırma.
Galanthus / Kardelen İle İlgili İlginç Bilgiler
Kardelenlerle ilgili araştırma yaparken karşıma çıkan birkaç keyifli bilgiyi sizlerle paylaşmak isterim.
1900’lü yılların ortasına kadar İngilizler, eve kardelen getirmenin kötü şans ve ölümün habercisi olduğunu düşünürmüş. Viktorya devrinde eve kardelen getirilirse sütün ekşiyeceğine ve yumurtaların bozulacağına inanılırmış. Bu düşüncede kardelenlerin bol bol görüldüğü yerlerin başında mezarlıkların gelmesinin etkisi olduğu düşünülüyor. Oldukça mantıklı. Bitkileri, onlarla karşılaştığımız yerlerle ilişkilendiriyoruz genelde.
Aralık Ayı Çiçekleri: Çobanpüskülü
Kardelenler daha sonra saflığın ve umudun habercisi olarak kabul edilmiş. Halk hikayelerinde olduğu kadar dini metinlerde de sık sık karşımıza çıkıyor. Adem ile Havva’nın cennetten kovulması sonrasında bir meleğin kar tanelerini kardelen çiçeklerine dönüştürdüğü anlatılarına rastlamak mümkün.
Yunan mitolojisinde ise kardelenler bitki örtüsü tanrıçası olarak bilinen Persephone’nin hikayesinde yer alıyor. Persephone yeraltına indiğinde dünyada kış mevsimi yaşanır. Tanrıçamız yeraltından döndüğünde ise yanında getirdiği bitkilerden biri kardelenlerdir. Yani kış ayının bitişini simgeliyor diyebiliriz.
Alman efsanelerinden birinde tanrının çiçeklerden kar için bir renk seçmesi isteniyor. Kardelen hariç tüm bitkiler bunu reddediyor ve kar bu sebeple beyaz renkli oluyor. Bunun karşılığında da kardelenlerin tüm bitkilerden daha önce çiçek açmasına izin veriliyor. Bu hikaye bence diğerlerine göre kesinlikle en eğlencelisi 😍
Kardelenin Tarihteki Kullanımları
Kardelenlerden elde edilen öz, tıbbi amaçlarla ve kozmetik sektöründe de bolca kullanılmış ve kullanılmaya devam ediyor.
Eski Yunanlılar kardelen özünü, zihin değiştirici etkileri ile kullanmış.
Çeşitli hastalıklara karşı halk arasında sıklıkla kullanılan kardelenin Avrupa’ya ulaşmasını, keşişlerin ve ebelerin sağladığı söyleniyor.
Ocak Doğumlular İçin Kardelen İçerikli Hediye Önerileri
Ocak ayında doğanların çiçeği kardelen olunca bu şahane bitkiyi kullanan birkaç markanın serilerine göz atalım. Belki hediye seçme konusunda size yardımcı olur.
Kardelen denilince benim aklıma ilk gelen Jo Malone London markasının White Moss & Snowdrop isimli kolonyaları, parfümü ve mumları. Keyifli bir kış tazeliği arayanlar için keşfetmeye değer olabilir.
Avon markasının Maxima Icon isimli kadın parfümünün orta notalarında yine karşımıza kardelenler çıkıyor.
Sevdiğim markalardan bir diğeri olan Bath & Body Works’un Iced Sugar Plum serisinde kardelen yapraklarına yer verilmiş.
Bahçede Kardelen Bakımı
Kardelen, oldukça ufak bir bitki. Çok uzun boylu türlerden biri değil. Bahçe kenarlarında, yürüyüş yollarının sınırlarında ve patikalarda sınır belirlemek için kullanılmasına bayılıyorum.
Kardelen soğanlı bir tür. Soğanları sonbahar başında toprak soğuduktan sonra ekebilirsiniz. Drenajı iyi toprak tercih etse de çok fazla su durmayan bir alan yeterli olacaktır.
Kardelenler topraktan yükselmeye başladığında bitki besini ile destekleyebilirsiniz. Dış mekanda bakacağınızı düşünürsek iyi yanmış hayvan gübresi güzel bir tercih olabilir. Anneannem koyun veya keçi gübresi kullanıyor.
Kardelenler çiçek açtıktan bir süre sonra çiçekleri geçer ve bitkimiz enerjisini soğanında biriktirmeye devam eder.
Ormanlık alanlar kardelenleri en sık gördüğümüz yerlerden biridir. Oldukça dirayetli olan bu dostumuz, kış soğuklarına da dayanıklıdır. Her yıl yeniden döndüklerini ve bahçenizi şenlendirdiğini görebilirsiniz.
Ocak 2024, Gizem Aydoğan