Ekim ayı bahçe işleri, genel olarak kışa ve ilkbahara hazırlık içerir. Ekim, bahçemizin binbir renge büründüğü bir aydır. Yazdan sonbahara geçtiğimiz bu günlerde yavaşlayan fotosentez ve depolanmaya başlayan klorofil ile birlikte sarı ve turuncu renklerin çoğaldığını görebiliriz.
Sıcak yaz günlerine veda ettiğimiz Ekim ayında bahçelerimizi kış mevsiminin soğuk ve zorlu koşullarına hazırlamamız gerekir. İlkbaharda açacak soğanlı bitkilerin dikimi, sonbahar hasası ve dona karşı alınacak önlemler, Ekim ayının en önemli bahçe işleri arasında yer alır.
Gelin hep birlikte Ekim ayı bahçe işleri ile ilgili konu başlıklarına değinelim. Dış Mekan Bitki Bakımı kategorisinde dilerseniz Ağustos ayı bahçe işleri gibi diğer ayları da inceleyebilirsiniz.
Ekim Ayı Bahçe İşleri
- İlkbaharda çiçeklenecek soğanlı bitkilerin ekimi için en ideal dönem Ekim ayıdır. Lale, nergis, sümbül ve frezya gibi soğanlı bitkilerin ekimini bu ay içerisinde tamamlayabilirsiniz. Soğanları gerçek toprağa yani bahçenize direkt olarak ekecekseniz, birkaç gün önceden ekim yapacağınız toprağa gübre ekleyebilirsiniz. Ben genellikle soğan yatağını hazırlarken biraz koyun gübresi karıştırıyorum ve 5-7 gün sonra soğanları ekiyorum. Soğanları ekerken sivri ucun gökyüzüne bakmasına özen gösterin.
- Ekim ayı yazlık sebzelerin ve meyvelerin hasadını yaptığımız son aydır diyebiliriz. Mevsim koşullarına göre değişse de yazlık sebzelerin son mahsüllerini toplar ve tek yıllık bitkileri topraktan çıkarırız.
- Ekim’in 16’sında benim bahçemde hala birkaç domates kızarmaya çalışıyor. Salatalıklar ve biberler mahsül vermeyi durdurdu ve mısırları hasat etmem için son günler gibi hissediyorum. Siz de yazlık sebzelerini yavaştan son kez hasat edip bitkileri mümkünse kompost için ayırabilirsiniz.
- Ekim ayında bahçenize veya bahçedeki saksılara marul, karalahana, brokoli, dereotu, ıspanak, maydanoz, roka, kereviz ve lahana fidelerinin dikimini yapmaya başlayabilirsiniz. Turp ve havuç için de güzel mevsim. Ekim ayının başında sebze tarhına ektiğim turp ve havuç tohumları epey yeşerdi. Hafif bir sümüklü böcek sorunu yaşasam da gelişimleri güzel görünüyor. Yakın zamanda hasat edebilmeyi umuyorum.
- Ekim ile birlikte bahçenize düşen yaprak miktarında ciddi bir artış görebilirsiniz. Sararıp dökülen ağaç yaprakları, bitkilerin altında şahane bir malç tabakası oluşturmak için kullanılabilir. Yaprakları tırmık ile toplayarak ortanca gibi türlerin dibine yerleştiriyor ve onları kışa hazırlamaya çalışıyorum.
- Kış öncesi budama yaparak hastalıklı, ölü, sağlıksız görünen bitkilerde budama yapmayı tercih edebilirsiniz. Zamanı gelen gül çiçeklerini budamayı ve don olaylarına karşı dibini malç ile örtmeyi unutmayın. Bahçemdeki güller hala çiçek açıyor ancak çiçekler geçtikçe budamayı sürdürüyorum. Malç olarak yaprakları kullanabileceğiniz gibi boyasız mukavva, ağaç talaşı, ağaç kıymıkları veya saman bile kullanılabilir.
- Bahçeye ufak boylu çalılar dikmek için genellikle sonbahar mevsimi güzel bir dönem. Geçtiğimiz günlerde Salvia “hot lips”, Gaura, çalı papatyası (Euryops pectinatus) ve lavanta dikimi yaptım. Bu mevsimde bahçeye diktiğim çalılarda ve bitkilerde genellikle iyi verim alıyorum. Hem kış öncesi adapte olmak için zaman buluyorlar hem de yağışlı havalar ile birlikte güzelce yeşeriyorlar.
- Toprağınızı ilkbahardaki dikimlere hazırlamak için hayvan gübresi ile desteklemek, üzerine malç tabakası sermek ve dinlenmesi için bırakmak da Ekim ayı bahçe işleri arasında sıralanabilir.
- Don olayları başlamadan önce hassas türleri kuytuya almayı ve korumayı düşünebilirsiniz. Dahlia yumrularını ilkbahara doğru yeniden toprakla buluşturmak için topraktan çıkarıp gazete kağıdına sarmayı tercih edebilirsiniz. Don olaylarının sık görülmediği bölgelerde yumruları toprakta bırakmayı de seçebilirsiniz. Ege’deki bahçede Dahlia yumrularını topraktan hiç çıkarmıyoruz ve bugüne kadar hiç problem yaşadığımızı hatırlamıyorum.
- Kış öncesinde bahçe aletlerinin bakımını ve temizliğini yapmak büyük önem arz eder. Çapa, tırmık, kazma ve kürek gibi malzemeleri mutlaka iyice temizleyin ve kuru bir alanda konumlandırın. Yağışlarla birlikte paslanma ihtimali olan metal sulama kaplarını da yağmur almayan bir bölgeye taşımayı ihmal etmeyin. Budama makaslarını iyice temizleyip bilemeyi ve yağlamayı unutmayın.
- Kışın yaprağını döken veya herdem yeşil türlerden sert odun çelikleri alarak çoğaltma deneyebilirsiniz. Çeliklerin 15-20 cm civarında olmasına özen gösterin. Daha kısa çeliklerde problem yaşama ihtimali daha yüksek olabiliyor. Çelikle çoğaltma yaparken gübre kullanmanıza gerek yok, hatta kullanmayın. Drenajı iyi perlit, torf ve dere kumu gibi bir karışım kullanabilirsiniz.
- Ekim ayında gül, ortanca, lavanta ve küpeli gibi türlerden çelik almayı deneyebilirsiniz. Ben ortancalarımdan çelik almayı deneyeceğim. Güllerimin dalları maalesef henüz kurşun kalem kalınlığında olmadığından çelik alamayacağım gibi görünüyor.
Ekim Ayında Ekimi Yapılabilecek Tohumlar
Bu aralar Marmara bölgesindeki bahçemde turp, havuç, marul, maydanoz ve kekik mevcut. Fesleğenlerim çiçeğe dönmeye başlamadan tepelerini uçurdum ve yapraklarını toplayıp pesto sos veya kurutma deneyeceğim.
Ekim ayında aşağıdaki fidelere ve tohumlara bahçenizde yer verebilirsiniz:
Tohumdan yetiştirme:
- Marul
- Kara lahana
- Brokoli
- Ispanak
- Turp
- Havuç
- Kişniş
- Maydanoz
- Dereotu
- Tere
- Roka
Fideden yetiştirme:
- Marul
- Karnabahar
- Maydanoz
- Kereviz
- Lahana
- Brokoli
Gördüğünüz gibi bazı türleri ister tohumdan ister fideden yetiştirebilirsiniz. Domates, biber, patlıcan, salatalık veya kabak yetiştirmek isterseniz mutlaka bir seraya ihtiyacınız olacak. Bu türlere eklenecek sebzeler de elbette söz konusu olabilir. Yerel pazarlarda veya seralarda satılan sebze fidelerine göz atmayı unutmayın.
Mevsimlerin değiştiği dünyamızda Ekim ayı bahçe işleri zaman zaman Kasım ayına da sarkabilir. Daha soğuk bölgelerimiz için bazı işler çoktan bitmiş bile olabilir. Size en etkili tavsiyem, etrafınızdaki tarım arazilerinde yapılan işleri takip ederek bölgenizdeki deneyimli çiftçilerle birlikte hareket etmeniz yönünde olacaktır.
Mutlu bahçeler 🙂
Gizem Aydoğan, 16 Ekim 2023
